Energie lessen voor de BSO
In de periode januari-februari 2022 verzorgden twee vrijwilligers van EnergieRijk Houten zes workshops van een uur voor de buitenschoolse opvang bij Kids Lodge. De kinderen zelf hebben zelf kunnen kiezen voor deze workshop. Via de kinderen worden ook de ouders bereikt doordat de kinderen thuisopdrachten krijgen. Ze kunnen met hun ouders en broers/ussen zelf dingen uitzoeken op het gebied van verduurzaming en energiebesparing. Het lesprogramma is zo opgezet dat het ook door andere vrijwilligers bij andere BSO’s uitgevoerd kan worden.
De vrijwilligers ontwikkelden een gevarieerd lesprogramma waarin de lessen afwisselend bestaan uit theorie, demo’s, practicum opdrachten en huiswerkopdrachten. Eén demo is bijvoorbeeld het opwekken van mechanische energie met een stoommachine. Een andere is het opwekken van elektrische energie met een fietsdynamo. Ook wordt de werking van een accu gedemonstreerd.
Zelf gingen de kinderen aan de slag met maken van een accu (zuil van Volta), het aantonen van warmtegeleiding en warmtestraling, het berekenen van het gasverbruik voor verwarming van het gebouw en het energieverbruik van diverse apparaten. Hiervoor konden zij meetapparaten gebruiken. De lessencyclus werd afgesloten met een knal. Figuurlijk in de zin van een examen waarvoor iedereen slaagde en een certificaat kreeg. Letterlijk met een knallend experiment waarbij ze een raket lanceerden met waterstof.
Alle deelnemers aan dit project (de vrijwilligers, de tien kinderen die deelnamen en de BSO) zijn enthousiast over de workshops. Lees hier een artikel over de workshops: Zie ook https://energierijkhouten.nl/les-in-energie-op-de-bso/ en https://www.houtensnieuws.nl/reader/68971#p=50
Met de bijdrage van het Duurzaamheidsfonds konden de materialen aangeschaft worden. Een deel van de materialen zijn herbruikbaar en komen na afloop van de lessen terug in de “practicum-kit” voor in een volgende lescyclus.
Initiatiefnemers
Dit project is door Energierijk Houten aangevraagd en uitgevoerd door Ardy Noteboom en Niko Portegies.
Voedselbos Ons dorpje Overeind
De coöperatie Ons Dorpje Overeind gaat op een deel van het huidige grasland achter de boerderij aan Overeind 22 in Schalkwijk een voedselbos realiseren. Een voedselbos is een door mensen ontworpen krachtig ecosysteem met een hoge biodiversiteit en een gezond bodemleven en het levert een bijdrage aan klimaatadaptatie. Het is gericht op een duurzame wijze van voedselproductie, waarbij meerdere lagen van bomen, struiken en lage gewassen elkaar ondersteunen en met elkaar in evenwicht zijn. Onderdeel van dit voedselbos is een waterpoel. De oogst bestaat uit fruit, noten, wortels, scheuten en blad. Ook is het voedselbos een voedselbron voor allerlei dieren.
Lessen hernieuwbare energie
Meewerken aan een mooiere planeet en een gezicht geven aan energietransitie. Een reis maken langs alternatieven voor de oude vervuilende energiebronnen, zoals fossiele brandstoffen, naar hernieuwbare schone energiebronnen. Wie wil dat nou niet? We hebben de zonnecellen al op het dak staan en een windmolen gebouwd, maar wat kunnen kinderen daarmee doen? Ons doel is om kinderen te leren dat ze zelf een actieve, creatieve, positieve bijdrage kunnen leveren aan duurzaamheid. .
Lezing duurzaamheid
Met een lezing wil Cursus&Co de ‘’gewone’’ inwoners van de gemeente Houten een kans geven om kennis te maken met het onderwerp duurzaamheid. In simpele taal en vooral voor de jongere generatie. Om de inhoud van de lezing breder te verspreiden zal deze lezing ook opgenomen worden en via verschillende sociale mediakanalen verspreid worden, zodat meer mensen met de inhoud kennis kunnen maken.
Het project is gestopt. Ondanks brede oproep via de diverse social media, was er te weinig animo.
Uitwerking
Duurzaamheid kan inspirerend en zelfs leuk zijn, volgens de spreker van de avond: Leen Zevenbergen. En wat kan je zelf doen? Nadenken over de toekomst is niet zo makkelijk. Alles hangt met alles samen, maar als je dat overzicht voor je ziet, ontdek je dat het beeld veel leuker en mooier is.
Leen Zevenbergen, schrijver van het boek “Dominee van de Duurzaamheid”, is al meer dan 25 jaar bezig met duurzaamheid. In de praktijk, in zijn eigen bedrijven en in zijn eigen familie. In deze lezing laat hij de gemiste kans zien van het complete verhaal over een duurzame toekomst, gebaseerd op feiten en zijn eigen ervaringen. Pas als je het hele verhaal kent en hoort weet je wat jijzelf als individu kunt doen; privé of zakelijk. Via deze lezing wil Cursus&Co de ‘’gewone’’ inwoners van de gemeente Houten een kans geven om kennis te maken met het onderwerp duurzaamheid. In simpele taal en vooral voor de jongere generatie. Om de inhoud van de lezing breder te verspreiden zal deze lezing ook opgenomen worden en via verschillende sociale mediakanalen verspreid worden zodat meer mensen met de inhoud kennis kunnen maken.
Cursus&Co vraagt 2600 euro aan het duurzaamheidsfonds voor dit initiatief.
Initiatiefnemers
Cursus&co in samenwerking met Theater Aan de Slinger
.
Bloei-, groei-, doe- tuinen
Hoe kweek je de lekkerste komkommer of de mooiste pompoen? Hoe kun je “afval” uit de omgeving gebruiken om vruchtbare compost van te maken? Welke bloemen en planten kun je eigenlijk eten en hoe smaken ze dan? En van welke bloemen en bessen houden insecten en vogels het meest? Kunnen we goed voor de dieren om ons heen zorgen en tegelijk genieten van een bloeiende tuin vol heerlijke groente en fruit? En hoe zorg je ervoor dat je zelfgebouwde nestje ook echt door een wilde bij gebruikt wordt? Wij gaan de uitdaging aan!
Uitwerking
Naast het schoolplein van OBS de Bijenkorf, tussen de wijken De Borchen, de Gaarden en de Oorden komt een zelfvoorzienende tuin, met een grote verscheidenheid aan moestuinplanten, kruiden, bloemen en fruitstruiken. Samen met de leerlingen van OBS de Bijenkorf en leerlingen en studenten van het Wellantcollege, een oudercommissie en omwonenden, gaan we zorgen voor het ontwerp, de aanleg en het onderhoud en beheer van de tuin. Het wordt een plek om te leren, om samen te werken, om te proeven en te genieten. Maar ook een plek waar (wilde) bijen en andere nuttige insecten kunnen eten en wonen. Een plek om te leren van en over de natuur en bewust te worden van het belang van biodiversiteit en de oorsprong van ons eten. Een plek om te leren hoe je reststromen van de tuin en uit de omgeving kunt gebruiken om de bodem en de groei van planten te verbeteren. En door middel van informatieve bordjes willen we onze omgeving zoveel mogelijk meenemen in dit proces.
Initiatiefnemers
Saskia Hagendoorn werkt samen met Scarlett Braat (directeur van OBS de Bijenkorf), Heidi Kamerling en Sijtske Ouderkerken (Wellantcollege en Groene Hotspot Houten) en een groepje ouders en omwonenden.
Voortgang
De tuin is aangelegd met behulp van een groepje ouders leerlingen en studenten van het Wellantcollege. Studenten van het Grafisch Lyceum hebben de informatiebordjes en het spandoek geleverd. Samen met de leerlingen van OBS de Bijenkorf een oudercommissie en omwonenden, zorgen we voor het onderhoud en beheer van de tuin. Iedereen geniet van de tuin, mensen die langslopen, de kinderen die meehelpen met zaaien, uitplanten, watergeven, onderhouden en onkruidvrij houden van de tuin. Het idee is om ook de hele winter goed gevulde vakken te hebben. Met de compostemmers waar we het “tuinafval” in doen hebben we het hele jaar door voldoende voeding voor een gezonde bodem met veel leven erin, zodat we telkens sterke planten hebben staan. De groep van ouders en omwonenden die meedoen in de tuin breidt steeds verder uit. Iedereen die wil mag meedoen. Ook als je geen groene vingers hebt. En als je meedoet dan hoort daar natuurlijk ook een lekkere oogst bij 😊. Ook runnen de kinderen elke week een kraampje waarin de groente uit de tuin voor een bescheiden bedrag wordt verkocht. Op de webpagina van de moestuin worden recepten geplaatst zodat iedereen weet hoe je ook de wat onbekendere groente lekker kunt klaarmaken.
Vrijwillige inzet
Er zijn 808 uren uren besteed in de tuin door de initiatiefneemster, ouders, omwonenden, leerlingen en studenten van het Wellantcollege en studenten van het Grafisch Lyceum.
Vervolg in 2022
Het plan is om in 2022 op een nog structurelere wijze de kinderen te betrekken. Hiervoor is samen met de overwijzeres die de moestuin in school coördineert een schema gemaakt dat met alle leerkrachten is besproken. Elke vrijdag gaan een groepje leerlingen uit groep 3, 4, 5 onder begeleiding van hulpouders uit de tuincommissie zaaien, overpotten, uitplanten. De leerlingen zijn 4 weken achter elkaar aan de beurt, daarna wisselt het groepje. Leerlingen van groep 1 en 2 gaan op maandag, woensdag en vrijdag watergeven. Verder gaan we in 2022 weer de moestuinexcursies doen en zal het kraampje weer worden gerund door groep 6 en 7. Ook gaan er extra compostemmerdeksels en bordjes worden gemaakt en gaan de leerlingen werkstukjes uitvoeren in de tuin. Groep 8 gaat een heel vak onder haar hoede nemen, van ontwerp tot oogst.
Conclusie
Met de realisatie van de tuin, de actieve betrokkenheid van de leerlingen van OBS de Bijenkorf, de samenwerkingen met de gemeente, Wellantcollege en het Grafisch Lyceum, de actieve groep ouders en omwonenden en de publiciteitsacties is voldaan aan de voorwaarden van het DuurzaamheidFonds Houten. Bedankt voor jullie steun!
Natuuronderwijs op de Vijfwal
De kinderen van OBS Ridderspoor gaan de directe omgeving van de school biodiverser maken. De vijfwal, die direct aan de school grenst, wordt omgetoverd tot een plek met en voor verschillende planten en dieren. Het wordt de ideale plek voor natuuronderwijs in de buitenlucht. De kinderen zijn zelf de bedenkers en uitvoerders van de natuurontwikkeling.
Klik hier voor een filmpje van het initiatief.
Willen de kinderen en leerkrachten nu naar buiten voor natuuronderwijs, dan is een flinke fietstocht (of autorit) nodig om bij interessante plekken te komen. In de directe omgeving van de school is vooral gras te vinden en veelal dezelfde bomen. Daardoor zijn er weinig insecten en andere dieren te vinden. De kinderen gaan dit probleem aanpakken. Zij maken plannen om een deel van de vijfwal opnieuw in te richten. Per jaar ontwikkelen de kinderen een stuk van ongeveer 10 bij 10 meter. Zo ontstaat er een meerjarig project waarin de kinderen van Ridderspoor natuur ontwikkelen. Ook dragen zij zorg voor het onderhouden van het groen en maken zij verblijven voor insecten en vogels. Als de natuur in het voorjaar gaat groeien en bloeien is het de ideale plek voor natuuronderwijs. En dat direct naast het schoolplein.
Basisschool Ridderspoor vraagt 2000 euro aan het DuurzaamheidsFonds Houten voor de aanschaf van gereedschappen voor kinderen en de eerste planten. Daarnaast bedenken en ontwerpen de kinderen een informatiebord, waarop zij uitleggen waarom de vijfwal opnieuw wordt ingericht en hoe de school dit inzet voor natuuronderwijs.
Initiatiefnemer
Tim de Bruin, leerkracht groep 6 op de openbare basisschool Ridderspoor heeft onderhand toestemming gekregen van de gemeente om dit project uit te voeren.
Voortgang
OBS Riddersppoor heeft gemeld dat door de gevolgen van de corona epidemie het project de komende jaren niet uit te voeren is, waarmee dit project is komen te vervallen.
Een groen dak
Inge Luyten legde een groen dak aan op haar schuur en maakte een timelapse-video van het proces, om zo andere Houtenaren te inspireren ook zelf een groendak aan te gaan leggen.
Inge Luyten kocht eind 2017 met haar partner een huis in de Velden. De afgelopen twee jaar hebben ze de stenen vlakte in de voor en achtertuin heringericht met planten, fruitbomen, struiken, een moestuin, compostbak en regenton. Langzaamaan komen er steeds meer vogels, vlinders, bijen, en zelfs een keer een kikker, in de tuin op bezoek.
In 2020 legde Inge een groen dak op haar schuurtje. Een groendak kent economische, ecologische en maatschappelijke voordelen. Zo zorgt een groendak voor waterretentie, luchtzuivering, een lagere omgevingstemperatuur, warmteregulatie, energiebesparing en biodiversiteit. Groendaken maken onderdeel uit van klimaatbestendig bouwen. Bovendien voelen mensen zich veel prettiger in een groene omgeving dan in een grijze.
Door het leggen van het groendak en hier een filmpje en foto's van op social media te verspreiden, hoopt Inge te laten zien dat een groendak leggen niet veel werk is en er heel mooi uitziet. Het filmpje werd inmiddels meer dan 17.000 keer bekeken. Hier kun je het filmpje bekijken.
NB: Nieuwe aanvragen voor een groen dak bij DFHouten niet mogelijk:
DFHouten krijgt met enige regelmaat nieuwe aanvragen van bewoners voor een groen dak. Mede omdat de gemeente Houten hier een regeling voor heeft draagt DFHouten niet bij aan nieuwe aanvragen. Bovendien zijn er al een flink aantal groene daken in Houten wat maakt dat dit voor Houten niet meer vernieuwend is. Zie ook deze pagina waarin staat waaraan aanvragen moeten voldoen.
Voedselschuur Schalkwijk
Van het Duurzaamheidsfonds Houten ontving Voedselschuur Eiland van Schalkwijk een gift om een voedseldroger aan te schaffen, bedoeld voor collectief gebruik. Het drogen van voedsel biedt mensen de gelegenheid overtollig fruit in de oogsttijd niet verloren te laten gaan. Bovendien kun je mensen bewust maken van de duurzaamheid van hun voedsel en verschillende manieren om dit te conserveren. Om zo min mogelijk energie te gebruiken is gekozen voor een zo zuinig mogelijke droogkast en zijn er zonnepanelen geplaatst op het dak.
De droogkast is door diverse mensen uit de omgeving van Schalkwijk volop in gebruik voor het drogen van: appels, peren, pruimen, druiven, perziken, kiwi’s, courgettes en pompoenen. De gedroogde vruchten worden gebruikt in bijvoorbeeld granola, als snack of als tutti frutti in stoofschotels. Gedroogde groenten kun je later heel goed in soep gebruiken. Zo is er in de winter aanbod van zomerse producten, zonder dat die van ver ingevlogen moeten worden of in vriezers of koelingen bewaard hoeven te worden.
Kinderkleding Ruilpunt
Wat doe je met kinderkleding die nog goed is, maar je deze niet meer kan gebruiken omdat je kind eruit gegroeid is? Precies, dan ga je dat ruilen! Ruilen is duurzaam en zo krijg je zonder extra kosten toch weer ‘nieuwe’ kleding, dus het is ook nog eens goed voor je portemonnee. In juni 2020 heeft Erica Elberse een ruilpunt opgezet en begon kinderkleding aan huis te ruilen.
Kinderkleding Ruilpunt Houten groeide alleen uit zijn voegen en wilde gaan ruilen op locatie. Hiervoor waren materialen nodig zoals kledingrekken, kledingbakken, schoonmaakspullen, koffie en thee en ook voor de ruimte moet huur betaald worden. Er zijn ook flyers gedrukt om meer bekendheid kunnen geven aan het Kinderkleding Ruilpunt Houten. Met steun van het Duurzaamheidsfonds Houten zijn deze zaken aangekocht.
Iedere maand is het nu mogelijk om kinderkleding te ruilen in de Krachtfabriek. Op afspraak kunnen ouders/verzorgers daar terecht. De ruilers leveren een tas met kinderkleding in en gaan met een gevulde tas ‘nieuwe’ kleding naar huis.
Gemengde haag 7-sprong
De basisschool De Zevensprong is al lange tijd bezig met vergroening van haar schoolplein. Om het regenwater wat op het dak van de school valt niet gelijk het riool in te laten lopen zijn zij begonnen het schoolplein verder te ontstenen en daarvoor in de plaats een heg aan te leggen die bestaat uit 25 soorten struiken.
In 2021 hebben meester Peter en juf Marian een begin gemaakt met het ontstenen van het schoolplein. Maar liefst 25 m2 tegels is verwijderd, zand afgevoerd, bomengrond gemengd en daarna konden er 125 struikjes de grond in. Er staan nu 25 soorten heg op het plein, voor de biodiversiteit. Komende zomer als de struiken weer groen worden en gaan bloeien komen hier heel veel vlinders, bijen en andere insecten op af. Bovendien hebben de kinderen nu hun eigen 'Tiny Forest' waar leuke activiteiten in gedaan kunnen worden op het gebied van natuur en techniek. En het regenwater kan een stuk makkelijker weg nu de tegels zijn verdwenen Bovendien vangt de school het regenwater op in een regenton.
Dit alles is mogelijk gemaakt door bijdragen van Duurzaamheidsfonds Houten, Houtense Bijzaken en Gert-Jan van Doorn.